Đọc hiểu Cấu trúc làng (Hoàng Trần Cương) | Luyện đề đọc hiểu Văn 12

Hình ảnh trung tâm là cơ sở để triển khai cấu tứ của bài thơ chính là "cấu trúc".

+ Từ "cấu trúc" được nhắc đến ngay trong nhan đề và lặp lại nhiều lần trong bài thơ ("Một cấu trúc có từ muôn thuở", "Cấu trúc hình bông lúa", "Cấu trúc của làng hiển hiện xanh", "Cấu trúc của làng").

+ Hình ảnh này không chỉ là một khái niệm trừu tượng mà còn được cụ thể hóa qua các hình ảnh khác như bông lúa với những hạt lúa ken dày, lũy tre làng bao quanh thôn xóm, và dòng sông với những con sóng xếp lớp.

- Việc phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường trong các dòng thơ sau có nhiều tác dụng:

+ Gợi hình ảnh mạnh mẽ, ấn tượng

+ Thể hiện sự thấu hiểu, đồng cảm của nhân vật trữ tình

+ Tạo nên những câu thơ giàu sức gợi, khơi gợi nhiều tầng ý nghĩa

- Tình cảm của nhân vật trữ tình đối với làng thể hiện trong đoạn thơ là sự gắn bó sâu sắc, tình yêu thương tha thiết và niềm tự hào về vẻ đẹp và những giá trị truyền thống của làng quê. Điều này được thể hiện qua:

+ Sự quan sát tỉ mỉ, trân trọng: Nhân vật trữ tình quan sát những chi tiết nhỏ nhất của làng, từ bông lúa, lũy tre đến dòng sông, và nhận ra những "cấu trúc" bền vững, mang tính cộng đồng cao.

+ Sự hồi tưởng, nhớ nhung: Hình ảnh "Con tắm trong kỷ niệm trong lành" cho thấy sự gắn bó của nhân vật với những ký ức đẹp đẽ về tuổi thơ ở làng quê.

+ Sự đồng cảm, thấu hiểu: Việc nhân hóa các hình ảnh thiên nhiên như dòng sông, con sóng cho thấy sự đồng cảm sâu sắc của nhân vật với những "vất vả", những "hy sinh" của quê hương.

+ Sự khẳng định những giá trị tốt đẹp: Những dòng thơ "Cấu trúc của làng / Nghĩa tình của mẹ / Đậm đà nhân ái sâu xa" khẳng định những giá trị nhân văn sâu sắc, sự yêu thương, đùm bọc vốn là bản chất của làng quê Việt Nam.

+ Nỗi niềm trăn trở, lo lắng: nỗi buồn man mác, một sự lo lắng về sự phai nhạt, biến mất của những hình ảnh thân thương của làng quê trong dòng chảy thời gian và sự thay đổi của xã hội.

Đô thị hóa đang làm thay đổi sâu sắc cấu trúc làng truyền thống. Mặt tích cực, nó mang lại tiện nghi hiện đại, cơ hội kinh tế và hạ tầng phát triển, nâng cao đời sống vật chất. Tuy nhiên, mặt khác, nó đe dọa làm mai một không gian sống, lối sống cộng đồng và các giá trị văn hóa truyền thống như tình làng nghĩa xóm, lễ hội bản sắc. "Cấu trúc" làng không chỉ là nhà cửa, đường xá mà còn là đời sống tinh thần. Do đó, cần những giải pháp hài hòa: quy hoạch bảo tồn không gian xanh, di tích, hỗ trợ người dân chuyển đổi nghề nghiệp mà vẫn giữ gìn phong tục tốt đẹp. Sự thay đổi là tất yếu, nhưng phải được định hướng để bảo vệ những giá trị nghĩa tình, giúp cấu trúc làng phát triển bền vững trong thời đại mới.